Америкадаги Колумбия университетида бошқалар қатори бир йигит ҳам таҳсил оларди. Бир куни у қаттиқ чарчагани боис математика дарсида ухлаб қолди. Машғулот тугагач, шовқин-сурондан уйғониб, доскада ёзилган иккита масалани кўрди. «Уйга боргач ечаман», – деди ўзича.

Бироқ уйга қайтиб, вазифани ечишга киришганида англаб етди: бу масалалар оддий эмас, жудаям оғир, ечими йўқдек туюлди.

Аммо у тўхтамади – кутубхонага борди, китобларни титиб чиқди, куну тун изланди. Ҳар бир дақиқани шу икки масалага бағишлади.

Кейинги дарсда профессор масаланинг жавобини сўрамаётганидан ҳайрон бўлган талаба қўлини кўтарди:

– Устоз, ўтган сафар берган масалаларингизни текширмайсизми? Улар вазифа эмасмиди? – деб сўради.

Профессор кулумсираб жавоб берди:

– Ёш дўстим, мен ўша пайтда сизларга ҳали ҳеч ким ҳал қила олмаган иккита машҳур математикнинг муаммосини кўрсатганман, холос. Бу вазифа эмас эди.

Талаба бир лаҳза жим қолди, сўнг паст овозда деди:

– Лекин мен уларни ечдим...

Бу сўзлар шунчаки айтилмаган эди. Масаланинг ечимлари кейинчалик ҳақиқатан тўғри деб топилди. Бу ҳақда ёзилган тўртта илмий иш ҳозиргача университет архивида сақланмоқда – инсон иродаси ва ишончининг буюк қудратига ёдгорлик сифатида.

Юқоридаги воқеа бизга шуни ўргатади:

Талаба фақат бир нарсани билмаган – «бу мумкин эмас» деган гапни эшитмаган. Шунинг учун ҳам у имконсиз ишни адо қилди.

Ҳаёт сабоғи шуки, бошқалар сизнинг қувватингизга ишонмаса, ўзингиз ишонинг. Ҳеч қачон чекинманг, таслим бўлманг. Бошқаларнинг чегаралари – сизнинг чегарангиз эмас. Инсон ишонса, кўп ишларни уддалайди.

Энг муҳими, олдинга интилиш, уриниш ва «бўлмайди» деб ҳеч қачон айтмасликдир.

Акбар Фатҳуллаев