Financial Times газетаси АҚШ ва Россия президентлари Доналд Трамп ҳамда Владимир Путиннинг жорий йил 15 август куни бўлиб ўтган учрашувига доир махфий тафсилотларни ошкор қилди.

Инглиз нашри ёзишича, Трамп Аляска учрашувида Путиндан Россиянинг Қримни аннексия қилганини тан олиш ҳамда Украинанинг Донбассдаги фронт позицияларида ортга чекиниши эвазига урушни тўхтатишни сўраган. Оқ уй Кремлга молиявий санкцияларни юмшатишни ҳам ваъда қилган. Аммо Путин бунга қаноат қилмай, Украинанинг ҳали босиб олинмаган шарқий ҳудудларини ҳам талаб қилган. Боз устига, Киевнинг тўлиқ таслим бўлишини англатувчи талабларни илгари сурган.

Энг асосийси, Путин Россия ва Украина ягона халқ эканини асослаш учун Трампга тарихий мавзуда “маъруза ўқиган”. Хусусан, Рюрик Новгородский, Ярослав Мудрий каби ўрта асрлар князлари, казак атамани Богдан Хмельницкий ҳақида гапирган. Трамп бундан дарғазаб бўлган ва Путинга бир неча марта баланд овоз гапирган, ҳатто учрашувни тарк этишини айтган.

Financial Times нашрига кўра, Трамп ўша куни Путиндан шу қадар ҳафсаласи пир бўлганки, аввалдан режалаштирилган тушликни бекор қилган. Тушлик доирасида АҚШ ва Россия иқтисодий алоқалари муҳокама этилиши кўзда тутилган эди.

Аввал хабар берганимиздек, Трамп ва Путиннинг Аляскадаги қарийб 3 соатлик музокараси амалий натижасиз якунланди. Украинада ўт очишни тўхтатиш борасида жиллақурса муваққат келишувга ҳам эришилмади.

Трамп россиялик ҳамкасби билан музокарани ижобий баҳолади. У ҳатто Fox News телеканалига берган интервьюсида Путин билан учрашувга 10 баллик тизимда 10 балл қўйишини айтиб мақтанди. Аммо аксар таҳлилчилар Аляскадаги учрашув амалий натижа бермагани ҳолда Путинга катта очко келтирди деб ҳисоблайди. Умуман, Аляска саммити Оқ уйнинг мағлубияти, Кремлнинг ғалабаси ўлароқ талқин қилинди.

Ўтган ҳафта АҚШнинг Украина музокаралари бўйича собиқ махсус вакили Курт Волкер ҳам Аляска учрашуви ва унинг ортидан ташкил этилган телефон сўзлашувида Путин Трампни алдагани ҳақида баёнот берганди.

Президентлик сайлови даврида Россия – Украина урушини 24 соат ичида тугатишга ваъда берган Трамп Оқ уйга келганидан буён Путин билан бир неча бор телефонда суҳбатлашди.

Сўнгги вақтларда Украинадаги урушни тўхтатиш борасида катта ваъдалар берган Трамп Путинни музокара орқали муроса йўлига сола олмаслигига кўзи етгани айтилмоқда.

Икки кун олдин ҳам Трамп навбатдаги марта Путин билан телефон орқали мулоқот қилди. Мулоқотда икки президент Венгрия пойтахти Будапештда учрашишга келишиб олган.

Путиннинг тарихни ўз сиёсий мақсадлари йўлида талқин этишга уриниши янгилик эмас. Жумладан, у совет ҳокимиятига қадар Украина деган давлат бўлмаганини иддао қилиб келади.

Путин 2020 йилда ҳам СССР таркибида бўлган республикалар Иттифоқ таркибидан чиқиш пайти ўзи билан Россияга тегишли улкан ҳудудларни олиб чиқиб кетганини даъво қилган эди. Ўшанда россиялик таниқли олим Сергей Абашин бу даъвога кескин эътироз билдирганди.

Россия раҳбари беш йил олдин коронавирус пандемиясига қарши кураш чораларига бағишланган видеомулоқотда халқни руҳлантириш учун печенег ва қипчоқ элатлари устидан қозонилган ғалабани ёдга олган эди. Ўшанда ўзбекистонлик олима Путин нутқидаги яширин маънони очиб бергани маълум.